Mùa hè bạn và gia đình nên ăn nhiều đồ ăn thức uống có tác dụng thanh nhiệt, giải thử, lợi niệu, trừ thấp như: Bầu nấu ngao, chè đậu đen, nước ép ngó sen, đậu xanh, đậu đen, bột sắn dây, trà nhân trần, trà vối, trà hoa cúc…
Chè đậu đen, nước ép ngó sen… là những món tự chế đơn giản
Bầu một quả 300 – 500g, ngao 500g (không có ngao có thể thay bằng hến), gia vị hành hoa, thì là vừa đủ. Bầu nạo bỏ vỏ, rửa sạch. Dùng nạo, nạo thành những sợi dài, bỏ ruột.
Ngao đem ngâm vào nước vo gạo khoảng 2 – 3 tiếng cho ngao nhả sạch hết nhớt đất cát. Rửa sạch chế nước đủ dùng đem luộc cho tới khi ngao há hết miệng.
Gạn nước lấy nước trong để riêng, tách bỏ vỏ ngao, nặn bỏ phần đen ở ruột ngao. Phi thơm hành mỡ xào qua ngao để riêng.
Nước ngao chiết được đem đun sôi cho ruột bầu vào, khi nước sôi nhẹ cho thịt ngao vào đun nhỏ lửa tới khi sôi bắc ra nêm hành, gia vị, thì là vừa đủ bắc ra ăn nóng hoặc ăn với cơm hằng ngày.
Món ăn có tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, giải thử, tiêu độc, lợi tiểu, tiêu thũng, ích can thận, mạnh tinh tủy. Thích dụng cho những người âm hư hỏa vượng như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, âm hư đau mỏi ê ẩm lưng gối dẫn đến dương sự kém, tinh trùng yếu, người làm việc trong môi trường nóng ẩm, đồng thời cũng là món canh giải nhiệt rất tốt cho những ngày hè oi bức…
Theo Đông y, bầu có vị ngọt, tính lạnh, là vị thuốc thanh nhiệt, tiêu độc, lợi tiểu, tiêu thũng, trừ ngứa… thường được nhân dân cũng như giới y khoa dùng để trị các bệnh có liên có liên quan đến thử, thấp nhiệt, thũng khí như say nắng, viêm đường tiết liệu, phù thũng, đầy hơi…
Thịt ngao tính hàn, vị ngọt mặn có tác dụng thanh nhiệt, tiêu độc, tư âm, trừ khát, lợi thận thủy, hóa đờm. Chủ trị chứng âm hư hỏa vượng, tà nhiệt ứ trệ, đờm ậm ạch, can thận âm hư cốt chưng triều nhiệt, dương sự yếu, chất lượng tinh trùng giảm, hoàng đản…
Hai vị trên kết hợp với nhau tạo thành bài thuốc bổ âm rất tốt, giàu dinh dưỡng ngoài các vitamin và các khoáng chất thiết yếu bài thuốc còn có hàm lượng kẽm cao nên ngoài để điều trị các bệnh có nguyên nhân thử, thấp nhiệt, khí thũng… bài thuốc còn có tác dụng tốt đối với người tinh trùng yếu, dương sự kém, đau lưng mỏi gối do can thận âm hư…
Những món thích hợp với mùa hè
Mùa hè nên ăn nhiều đồ ăn thức uống có tác dụng thanh nhiệt, giải thử, lợi niệu, trừ thấp như: dưa hấu, mướp đắng, bí đao, dưa chuột, đậu xanh, đậu đen, bột sắn dây, trà nhân trần, trà vối, trà hoa cúc…
Lương y Nguyễn Huy Mão, Hội Đông y quận Đống Đa, Hà Nội cho biết, Đông y cho rằng, thử (nóng) chủ khí mùa hè (hạ), dễ hao tổn khí, nếu không kịp thời bù đắp sẽ làm tổn thương nguyên khí, biểu hiện triệu chứng như mệt mỏi, khó thở, ngại nói, say nắng. Vì vậy, Khi dùng những thức trên, chú ý liều lượng cho phù hợp với cơ thể từng người và điều kiện tự nhiên môi trường. Tránh lạm dụng làm tổn thương tỳ vị, tạo điều kiện cho thấp tà gây bệnh bên trong.
Mồ hôi là dịch của tâm, khi mồ hôi ra quá nhiều phải dùng đồ ăn, thức uống có tác dụng thanh nhiệt, dưỡng âm, như chè đậu đen, nước hoa quả, nước ép ngó sen, cháo hạt sen, ý dĩ, nước mơ mặn, nước ép quả dâu chín.
Ngoài ra, những món ăn thích hợp trong mùa hè còn gồm: cháo đậu xanh, đậu cô ve, củ mài, trà hoắc hương… nhưng cũng cần thêm thức ăn đồ uống có vị chua, ngọt, cay thơm để khai vị, kích thích cảm giác thích ăn, thích uống để bảo vệ phế khí.
TS.BS Lê Thị Thanh Nhạn, Học viện Y dược Cổ truyền Việt Nam cho biết thêm, mùa hè mọi người ăn uống không phù hợp rất dễ tổn thương thận. Do vậy, cần hạn chế đồ nóng như bia, rượu mà tăng cường một số rau, sinh tố mát như rau má, rau ngót. Các tạng trong cơ thể có khỏe, con người mới khoẻ, vì vậy để giúp tạng khoẻ cần tập một số bài dưỡng sinh hoặc tham gia bơi lội.
